Ziemniaki w kuchni regionalnej

Jak wszyscy dobrze wiemy ziemniaki odegrały bardzo dużą rolę na całym świecie. Sprowadzenie ich do Europy w XVI wieku początkowo nie wpłynęło na zmianę stylu jedzenia ówczesnych Europejczyków.

Ziemniaki posądzano o przenoszenie chorób oraz różnego rodzaju klęski, dlatego nazywano je diabelskim warzywem. Co ciekawe w wieku XVI i XVII najbardziej popularną częścią ziemniaków były kwiaty. Piękne białe kwiaty przypinali sobie m.in. kościelni dostojnicy oraz możni, dla udekorowania swojego stroju.

Później za sprawą głodu i wojen szybko spostrzeżono, że ziemniaki mogą uchronić tysiące ludzi przed śmiercią. Władza oraz wojskowi rozdawali ludności darmowe sadzonki pod warunkiem zasadzenia ich na swoim polu. Uprawa ziemniaków w XIX wieku spowodowała uratowanie ludzkości przed głodem i przyczyniła się do znacznego rozwoju populacji na świecie. W związku z wzrostem popularności tych warzyw wymyślano coraz ciekawsze potrawy, które mają obecnie duży wkład w kuchnię nie tylko Polski, ale również świata. W przygotowaniu zestawienia pomogła nam firma Onix, największy w Polsce producent ziemniaków.

Ziemniaki w kuchniach narodowych

Nie tylko w Polsce ziemniaki są tak ważnym elementem kuchni. Świetnym tego przykładem są nasi sąsiedzi Niemcy, którzy dodają je do wielu dań. Wymienić można takie potrawy jak: kartoffeln mit leinöl und quark, specksalat, spatzle, maultaschen, a także znany choćby w Wielkopolsce eintopf. Również dla Holendrów, którzy są jednym z największych producentów ziemniaków w Europie te warzywa zajmują specjalną pozycję. Do wielu gorących potraw dodaje się je w formie gotowanej (najczęściej tłuczone), smażonej lub pod postacią frytek. Przykładową potrawą z tej kuchni jest stamppot, czyli ugotowane ziemniaki, utłuczone razem z warzywami. Świetnym przykładem jest także Belgia, gdzie wynaleziono frytki. Obecnie podaje się je do prawie każdego dania.

Kuchnie regionalne

Niestety wiele osób do dziś uważa, że symbolem polskiej kuchni jest schabowy z kapustą oraz ziemniakami. Dla wszystkich osób znających się choćby odrobinę na naszej narodowej kuchni jest to zwykła herezja, którą nie trzeba tutaj tłumaczyć. Inną sprawą są ziemniaki, które często w naszych głowach pojawiają się jako zwyczajnie ugotowane, polane sosem lub utłuczone na puree. Często nie wiemy jak duży mają wkład w regionalną kuchnię, a co za tym idzie pysznych potrawach, które można skosztować będąc na wakacjach.

Kuchnia wielkopolska

Mówiąc o pyrach, nie można było zacząć od żadnego innego regionu. Wielkopolska słynie ze swych ziemniaczanych potraw, do których można zaliczyć takie rarytasy jak: gzik, szagówki, eintopf, pyzy z mięsem, czy też plyndze z gulaszem.

Szczególną potrawą, którą niełatwo znaleźć w innym regionie są pyry z gzikiem. Podawane są najczęściej w dni postne. Potrawa składa się z ugotowanych ziemniaków oraz twarogu z dodatkiem mleka/śmietany, cebuli, czasami rzodkiewki i szczypiorku oraz soli i pieprzu.

Kuchnia kresowa

Związana jest z wieloma wpływami ze strony Rosji, Austro-Węgier oraz Litwy, Białorusi i Ukrainy. Na region wpłynęli również Tatarzy oraz Turcy. Wszystkie te czynniki spowodowały powstanie unikalnej i prawdopodobnie jednej z najciekawszych kuchni regionalnych w Polsce. Do najważniejszych potraw wykorzystujących ziemniaki można zaliczyć takie specjały jak babka ziemniaczana, kiszka ziemniaczana, pierogi ruskie, kołduny, kartacze/cepeliny, kulebiak czy też znane również w innych regionach kopytka.

Ziemniaczaną królową regionu jest kiszka ziemniaczana. Powstaje na bazie tartych ziemniaków, cebuli, kiełbasy oraz przypraw. Wszystkimi produktami nadziewa się jelito wieprzowe, które piecze się w piekarniku.

Kuchnia śląska

Podobnie jak z kuchnią kresową również śląska stanowi ciekawe połącznie różnych wpływów. W tym wypadku były to czeskie, słowackie, austriackie i niemieckie. Co więcej w wielu lokalnych miastach możemy znaleźć inne charakterystyczne receptury, odróżniające dane miasto od innego. Śląsk słynie z dań mięsnych, a także potraw na bazie ziemniaków, do których możemy zaliczyć: kartoflak, mozgoł, kluski śląskie.

Te ostatnie słynne są w całym kraju. Miejscowi bardzo często zastępują nimi ugotowane ziemniaki. Jednym z najbardziej tradycyjnych dań na Śląsku jest rolada z modrą kapustą oraz kluskami.

Kuchnia mazowiecka

W związku z przeniesieniem stolicy do Warszawy, a co za tym idzie całego dworu, jakość kuchni w regionie znacząco się poprawiła. Na Mazowszu tradycyjnie pielęgnowano dawne smaki, jeszcze z kuchni staropolskiej oraz przyjmowano potrawy z sąsiednich regionów. Sama Warszawa w przeszłości charakteryzowała się dużym wpływem zagranicy, dlatego pojawiało się również wiele potraw, które z Polską nie miały wiele wspólnego. Te wszystkie czynniki spowodowały, że region jest dość niejednolity. Mimo to można wymienić takie ziemniaczane potrawy jak choćby: pyzy z mięsem, sałatka ziemniaczana, rejbak czy też nagus.

Kuchnia małopolska

Ze względu na różne zawirowania polityczne na miejscową kuchnię wpływ miały różne środowiska. Teren Małopolski zwiększał się obejmując województwa krakowskie, sandomierskie i lubelskie. W wyniku rozbiorów teren został podzielony pomiędzy zaborców, a sam Kraków razem z okolicą przypadł Austro-Węgrom, tym samym powodując powstanie kuchni galicyjskiej. Mieszanka ludności polskiej, ukraińskiej, żydowskiej, a także wpływ Austriaków oraz Węgrów spowodował powstanie ciekawej kuchni ze sznyclem, jajkami po wiedeńsku, bajglami itd. Ziemniaczanymi przedstawicielami regionu jest kugel, zmiocarz, czy też ziemniaczany sernik, czyli galosz.

Kuchnia kaszubska

Duża ilość wód słodkich oraz słonych wpłynęła na różnorodność potraw rybnych w regionie. Powstały wersje smażone, gotowane, pieczone, wędzone itd. Z mięsa najczęściej jada się drób, a zwłaszcza coraz popularniejszą ostatnio gęsinę. Z gęsiny powstawała bardzo lubiana przez miejscowych okrasa. Ciekawe dania powstawały również z suszonych owoców, czego przykładem jest zupa brzadowa. Ważne miejsce zajmują ziemniaki, z których powstało mnóstwo potraw. Czasami potrawy były zapożyczane z sąsiednich regionów, inne należą do typowych przedstawicieli tej kuchni. Dania, które możemy wymienić to: pyzy, grucholec, kiszka kaszubska, golce, bumbe, czy też jedzonka.

Kuchnia podhalańska

Z racji ciężkich warunków oraz niezamożności mieszkańców kuchnia opierała się na prostych składnikach. Ziemniaki oraz kasze były bardzo często serwowane na stołach górali. Jednym z najsmaczniejszych aspektów tego regionu są sery owcze, czyli oscypek i bryndza, którymi dziś można chwalić się na całym świcie. Do dań z dodatkiem ziemniaków możemy zaliczyć słynne moskole, kwaśnicę, czy też grule bryzgane.

Kuchnia Warmii i Mazur

Ze względu na ogromną liczbę jezior oraz spore zalesienie kuchnia Warmii i Mazur charakteryzuje się potrawami wykorzystującymi ryby oraz dary lasu, czyli grzyby, jagody, dziczyzna itd. Ze względu na historię i przesiedlenia widoczne są wpływy kuchni niemieckiej i kresowej. W związku z tym bez problemu znajdziemy tutaj takie potrawy ziemniaczane jak: cepeliny, kołduny, pierogi ruskie.

Można jeszcze wyodrębnić więcej regionalnych kuchni, jednak już samo zestawienie świetnie pokazuje, że ziemniaki to nie tylko dodatek do kotleta, lecz spora część naszego kulinarnego dziedzictwa, które powinniśmy kultywować, by przetrwało przez wieki.