Miód stanowił dla Słowian napój, któremu przypisywano ogromne znaczenie. Stosowano go nie tylko jako środek spożywczy, ale tez leczniczy, ofiarowywano bogom, a miodem pitnym uświetniano rożnego rodzaju święta i uroczystości. Miód pitny traktowano nie jako zwykły trunek, ale napój, który pobudza energie, wzmacnia i działa na psychikę.
Jako pierwszy opisał używanie miodu przez Słowian, Priskos z Panionu w turcji. Napisał on m.in.: dostarczano nam… zamiast wina czegoś, co tam na miejscu nazywa się „medos”. Językoznawcy twierdza nawet, że to obok słowa „strawa”, stanowi najstarszy zapisany wyraz słowiański. Używali go Słowianie naddunajscy, którzy przywędrowali tam z terenów Polski. Także św. Otton, opisując zwyczaje Polan, napisał: nie dbali o wino, mając w piwie i miodzie tak wyborne napoje… Gall Anonim pisał o Polsce jako kraju obfitującym w miód, gdzie las miodopłynny… W dawnych czasach drążono w pniach barcie, czyli specjalne otwory, aby w nich mógł osiąść pszczeli rój. Otwory wiercono najczęściej od strony południowo-wschodniej, która stosunkowo najrzadziej narażona była na zimne wiatry. Bartnictwo było wśród Słowian bardzo rozpowszechnione. Etnograf Zygmunt Gloger pisał: lada wydrążony pień służył za ul, lada bór był za pasiekę. W polski miód można było zaopatrzyć całą Germanie, Brytanie i najdalsze strony europy zachodniej. Z pewnością w tamtejszych realiach miód był źródłem bogactwa. Nic dziwnego, ze kroniki niemieckie opisywały w XII w. kraje słowiańskie jako mlekiem i miodem płynące. Bartnicy na Rusi opatrywali swoje barcie znakami własności. Archeolodzy na terenie dawnych grodów znajdowali przybory bartnicze, np. terenie Gniezna czy Opola.
W staropolskiej tradycji zdrowego życia miód posiadał ogromne znaczenie. Żeby zdrowym być, trzeba spożywać miód – mówiono niegdyś. Dziś wiemy, ze w miodzie prócz kilku rodzajów cukrów znajdują się cenne kwasy organiczne i enzymy oraz wiele potrzebnych organizmowi makro- i mikroelementów, bardzo cenną substancją jest bakteriobójcza inhibina. W polskiej medycynie ludowej zalecano nawet przykładanie świeżego miodu na trudno gojące się rany. Najbardziej aktywne w zwalczaniu bakterii są miody spadziowe z drzew szpilkowych oraz miody lipowe i grykowe. Miód w medycynie ludowej stosowano szczególnie przy chorobach wątroby, nerek, gardła, płuc i serca. Niekiedy słodzono rożnego rodzaju napary ziołowe miodem.
Miody pitne były głównym napojem ofiarnym Słowian. Sporządzano je, poddając miód fermentacji jak wino. W zależności od proporcji określa się je jako półtorak (jeden litr miodu na pół litra wody), dwójniak (jeden litr miodu na jeden litr wody), trójniak (jeden litr miodu na dwa litry wody), czwórniak (jeden litr miodu na trzy litry wody). Okres dojrzewania miodu jest dość długi i wynosi dla czwórniaka pół roku do ośmiu miesięcy. Dla trójniaka rok do półtora, a dla pozostałych jeszcze dłużej. Dlatego też kiedyś przeważały prawdopodobnie trójniaki i czwórniaki.
.
Artur Rogóż
Źródło: LINK
