Kajzerka (niem. Kaisersemmel) to okrągłe pyszne bułka z charakterystycznymi pięcioma promienistymi bruzdami na wierzchu. Te magiczne bułeczki są bułeczkami z historią – nie wszystkie smakołyki mogą się nią przecież pochwalić. Skąd się wzięły? Jak trafiły do Polski? Zapraszamy do lektury.
Bułki kajzerka pochodzą z Austrii i był już znane od co najmniej 1760 roku, gdy gościła na jednych z bankietów cesarzowej Marii Teresy Habsburg. Według tradycji bułka była nazwana na cześć cesarza (niem. Kaiser) Franciszka Józefa, a jedni twierdzą nazwa wywodzi od nazwiska piekarza Kaisera, a jeszcze inni, że od nazwa pochodzi od kształtu bułeczki, naciętej z wierzchu pięciokrotnie – przypominającego nieco koronę cesarza. Sposób wypieku i charakterystyczny kształt kajzerki został opracowany przez wiedeńskich piekarzy
Kajzerki na uczcie cesarzowej Marii Teresy. Źródło: Wikimedia Commons
Wkrótce bułka się popularna na całym terytorium Austro-Węgier. Stąd znaleźć ją można nie tylko w piekarniach Austriackich ale i słoweńskich, chorwackich, węgierskich, niemieckich, polskich oraz włoskich. Zadomowiła się również w USA i Kanadzie. Podczas dominacji austriackiej w Lombardii tamtejsi piekarze wykształcili własny sposób wypieku tejże bułki i tak powstała regionalna Michetta
Tradycyjna austriacka kajzerka wyrabiana wypiekana jest zazwyczaj z mąki pszennej, słodu, zakwasu lub drożdży, soli i wody. Ciasto wydziela się na porcje ok. 58 gramów. Posypywana jest czasami ziarnami maku, sezamu, rzadziej pestkami dyni, siemieniem lnianym lub ziarnami słonecznika. Swoje charakterystyczne bruzdy uzyskuje poprzez pięciokrotne składanie uformowanej na placuszek porcji ciasta. W uproszczony sposób bruzdy te tworzy się poprzez nacięcia uformowanej w kształt bułki porcji ciasta.
Kajzerka wypiekana jest tradycyjnie z czterema nacięciami w Krakowie, z kolei warszawska zaś pięć pięcioma. Pięć nacięć jest rozpowszechnione w Polsce, głównie za sprawą wielkich sieci handlowych.
.
Przepis na kajzerki
Kiedyś bułeczka ta była wielkim rarytasem. Obecnie mocno spowszechniała, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby zamiast kupnej upiec własną z chrupiącą delikatnie skórką i aksamitnym miąższem. Dla tych, których zniechęca zaplatanie bułeczek pozostaje naciąć je przed pieczeniem – smaku wszak to nie zmieni. A to przepis na kajzerki:
.
Składniki:
- 50 dag mąki,
- 1,5 dag świeżych drożdży,
- 200 ml ciepłej wody,
- 1 łyżeczka soli,
- 3 dag miękkiego masła.
.
Sposób przygotowania:
Drożdże wsadzić do miseczki i zalać 50 ml wody. Dobrze wymieszać, aby się rozpuściły. Do miski robota przesiać mąkę, dodać sól, rozpuszczone drożdże, resztę wody i masło. Zagniatać najpierw na małych, a następnie na dużych obrotach przez 2-3 minuty. Przełożyć na blat, uformować kulę, wsadzić do dużej miski, przykryć i odłożyć na 1 godzinę do wyrośnięcia.
Wyłożyć ciasto na delikatnie oprószony mąką blat i podzielić na 10 części. Z każdej uformować wałeczek. Na jednym z końców zawiązać węzełek, po czym dłuższy kawałek przewiązać powtórnie. Końcówki ciasta dokładnie zlepić i ułożyć gotową bułeczkę zlepieniem do spodu.
Układać na blasze wyłożonej pergaminem, przykryć czystą ściereczką i odłożyć na 30 minut do powtórnego wyrośnięcia.
W międzyczasie nagrzać piekarnik do 200°C. Piec około 20 minut. Gorących nie polecam, ale są fantastyczne i można delektować się domowym wypiekiem. Bułka kajzerka ma 295 kcal w 100g, cechuje się niską zawartością tłuszczów i wapnia, a wiec zdrowa.
.
Jacek Czubacki
Historia mniej znana i zapomniana
.
Źródło:
Andrzej Kozioł: Alfabet krakowski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2009, s. 90
https://swiat-od-kuchni.bloog.pl/
https://prl-kuchniadanusi.blogspot.com/
